Trumps moeras. Een subtiele verwijzing naar Mussolini?

Trump citeerde in een tweet openlijk Mussolini. Zou zijn adagium 'Drain the swamp' ook een (heimelijke) verwijzing naar de Italiaanse dictator zijn?

 

Donald Trump, de telkens weer verbazing wekkende nieuwe president van Amerika, doet velen denken - meer nog dan aan diens meer contemporaine landgenoot Silvio Berlusconi, met wie hij onder meer zijn vastgoed-achtergrond en openlijk racistische, misogyne en anti-migratie uitlatingen deelt - aan de Italiaanse dictator Benito Mussolini. Niet alleen lijkt zijn persoonlijkheid overeenkomsten te vertonen met die van il Duce, zoals Frits Abrahams maandag (20-2-17) al opmerkte in zijn column in NRC-Handelsblad, ook zijn missie is een vergelijkbare: zoals Mussolini Italië in de oude luister van het Romeinse Rijk wilde herstellen, is Trumps doel ‘to make America great again’.

Opmerkelijk is dat Trump, die eveneens een bewonderaar is van hedendaagse ‘sterke mannen’ als Poetin en Assad, in een van zijn vele tweets ook zonder enige gêne een citaat van Mussolini aanhaalde, te weten: ‘It is better to live one day as a lion than 100 years as a sheep’ (‘Meglio vivere un giorno da leone che cent’anni da pecora’)[1], waarmee Mussolini  aangaf dat geweld een normaal middel is om zijn doel te bereiken. In het fascistische Italië werden knokploegen dan ook niet geschuwd en als normaal beschouwd. Ook Trump leek tijdens de verkiezingscampagne te dreigen met geweld tegen zijn tegenkandidaat Clinton.

In een persverklaring van 17 oktober beloofde Trump ‘het moeras van Washington droog te leggen’, to  ‘drain the swamp in Washington, D.C.’. Vervolgens twitterde hij: ‘I will make Our Government Honest again – believe me. But first I’m going to have to #DrainTheSwamp.’ Vervolgens hebben hij en zijn volgelingen tweet op tweet verstuurd met de hashtag.

Weliswaar maakten al meer Amerikaanse politici (onder wie Reagan en leden van de Bush-administratie) gebruik van deze moeras-met-ziekmakend-ongedierte-metafoor voor wat Wilders ‘schoon schip maken’ noemt (en diens voorgangers ‘puinruimen’) - het een einde maken aan alles wat je niet bevalt, hier: de corrupte bestuurselite in Washingron die het contact met het gewone volk is verloren -, maar in het geval van Trump, die de Italiaanse dictator openlijk citeerde en sowieso een voorkeur heeft voor sterke leiders, moet men bij het gebruikte beeld niet zozeer denken aan het moeras waarop Washington gebouwd zou zijn, als wel aan de Pontijnse moerassen. Deze moerassen, die eeuwenlang een broedplaats van malariamuggen waren in Italië, werden onder het bewind van Mussolini drooggelegd, een voornemen dat reeds bestond vanaf het begin van de Romeinse keizertijd, maar dat in al de eeuwen sindsdien nooit was uitgevoerd, en de realisering waarvan door het fascistische regime dan ook propagandistisch werd uitgebuit. Een subtiele verwijzing naast een onbeschaamd citaat? Of is dat te veel eer voor (het team van) Trump?

---

[1] Eigenlijk is de uitspraak niet van Mussolini,, maar van de Italiaanse beeldhouwer en militair (bergaliere) Ignazio Pisciotta (1883-1977).

Programma Wilders: een vorm van nationaal-socialisme

Het idee dat de PVV-mix van nationalistische, rechtse, en sociaal progressieve, linkse, elementen nieuw is, is onjuist.

De PVV van Geert Wilders, die in de peilingen al tijden de grootste politieke partij is van Nederland, wordt algemeen beschouwd als een extreemrechtse, populistische beweging. Niettemin heeft Wilders op sociaal-economisch terrein een aantal punten aan zijn verkiezingsprogramma toegevoegd die vooral bedoeld lijken om ook traditioneel links stemmende kiezers te verleiden, en die VVD-premier Rutte tot de uitspraak brachten - uiteraard bestemd om de rechtse kiezer met bangmakerij naar zijn eigen partij te lokken - dat de PVV nog linkser is dan de SP van Emile Roemer.

De programmapunten waarom het hier gaat zijn: eigen risico in de zorg afschaffen; huren omlaag; AOW-leeftijd terug naar 65, aanvullende pensioenen indexeren; terugdraaien bezuinigingen op thuiszorg en ouderenzorg, meer handen aan het bed.

Wilders is dus in deze neoliberale tijden deels voor het behoud van de verzorgingsstaat. Echter niet waar het gaat om uitkeringsgerechtigden: die pakt hij graag hard aan.

Afgezien van bovengenoemde punten is het een en al nationalisme en law and order wat de klok slaat bij Wilders (weg met de moslims, de asielzoekers, de EU en de ontwikkelingslanden; eigen volk eerst; meer geld voor defensie en politie).

Vaak doet men het voorkomen alsof deze mix van nationalistische rechtse en sociaal economisch linkse elementen binnen één partijprogramma iets nieuws is. Degenen die dat doen, ontbreekt het echter aan historisch besef. In de jaren dertig van de vorige eeuw - de parallellen tussen toen en nu blijven zich opdringen - ontwikkelde zich in Duitsland een electoraal uiterst succesvolle beweging die precies dezelfde mengeling van nationalistische en sociaal vooruitstrevende elementen kende: het nationaal-socialisme, de naam zegt het al.

De Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei (NSDAP) koppelde haar extreem nationalistische, extreem rechtse en racistische denkbeelden aan het streven naar een (nationaal-socialistische) verzorgingsstaat, waarin een sterke terugdringing van de werkloosheid gepaard ging met maatschappelijke hulpverlening, medische zorg, en armen- en werklozenzorg, tenminste voor het ‘gezonde volk’ (d.w.z. niet voor geestelijk gehandicapten, Joden, alcoholisten, ‘asocialen’, etc., met wie men andere plannen had). De nationaal-socialisten wisten hun verzorgingsstaat gedurende de hele oorlog te handhaven. Pas in 1945 sloeg de ontbering als gevolg van de oorlogvoering alsnog hard toe.[i]

Zowel Wilders als zijn voorganger zagen aanvankelijk helemaal niets in sociale maatregelen. Wilders vond zelfs dat de VVD, waar hij uit voortkomt, een ruk naar rechts moest maken. Ook Hitler had zich altijd verzet tegen - immers per definitie niet nationaal, maar juist internationaal georiënteerde - socialistische ideeën, maar moest erkennen dat het socialisme in zijn tijd een populaire stroming was, en dat opneming van elementen daaruit in zijn eigen programma het aantal stemmers op hem zou vergroten.

Of onze tijd vergeleken kan worden met de jaren dertig van de vorige eeuw blijft, ondanks een aantal frappante overeenkomsten, een punt van discussie. De conclusie evenwel dat het programma van Wilders, en hetzelfde geldt voor dat van het Front National in Frankrijk, een vorm van nationaal-socialisme is, lijkt mij nauwelijks betwistbaar.

Update

Enkele dagen na het schrijven van bovenstaand stukje lees ik in NRC -Handelsblad (18-2-17) de volgende opmerkelijke uitspraak in een interview met Jan Roos, lijsttrekker van VNL:

 „Het vermoeiende is dat veel journalisten vastzitten in hun eigen denkpatroon. Omdat ze vaak links zijn en Wilders een verschrikkelijke vent vinden, zeggen ze: ‘Hij is extreemrechts’. Dat is vrij dom. Wij zijn rechts-liberaal en Wilders is... hoe kan ik dat netjes zeggen zonder het woord nationaal-socialisme te gebruiken? Hij is nationalistisch en socialistisch in één.”

---

[i]  Zie bijvoorbeeld Antoine Verbij, ‘De nationaal-socialistische verzorgingsstaat’, in Historisch Nieuwsblad 4/2007; https://www.historischnieuwsblad.nl/nl/artikel/6915/de-nationaal-socialistische-verzorgingsstaat.html  en  - hoewel dit blog er altijd op uit is alles wat links is te bashen - Jan Galentaan, ‘Het half vergeten socialisme van Hitler’, in: De Dagelijkse Standaard 27-11-2014;  http://www.dagelijksestandaard.nl/2014/11/het-half-vergeten-socialisme-van-hitler

Zutphen en Lochem opnieuw in zee met Overijsselse Bul Super

De omstreden ‘superondernemer’ Hennie van de Most, bekend van zijn pretparkenimperium en zijn vermogen veel geld te verdienen met de meest onwaarschijnlijk projecten - bijvoorbeeld het ombouwen van een kerncentrale tot een drukbezocht pretpark en het verhuren van een leegstaand vakantiepark aan het COA voor de huisvesting van asielzoekers -, heeft met ingang van 1 januari 2017 een samenwerkingsverband verlengd dat hij vorig jaar is aangegaan met de gemeenten Zutphen en Lochem.

Dit samenwerkingsverband houdt in dat Van der Most in zijn ‘werkatelier’, een werkruimte gevestigd in een voormalige kazerne in het plaatsje Eefde bij Zutphen (niet ver van de kapitale villa van Van der Most in Gorssel), een bont gezelschap van bijstandsgerechtigden, taakgestraften, ex-verslaafden en - opnieuw - asielzoekers, zonder loon (‘met behoud van uitkering’) laat werken* aan onderdelen voor zijn nieuwste pretpark dat waarschijnlijk volgend jaar zijn deuren zal openen: Speelstad Rotterdam. Hier kunnen kinderen en hun ouders - uiteraard in het bezit van een (betaald) toegangskaartje - zich met allerlei attracties amuseren op het terrein van een voormalige vuilverbrandingsoven in Rotterdam.

De onbetaalde arbeidskrachten worden aangeleverd door de gemeenten Zutphen en Lochem, die op het gebied van sociale zekerheid een gezamenlijk, op afstand geplaatst - en dus door de respectieve gemeenteraden moeilijk te controleren - uitvoeringsorgaan beheren onder de naam Het Plein.

In het ‘werkatelier’ van Van der Most kunnen, aldus beide gemeenten, ‘mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt werkervaring opdoen’. Dat het hier gaat om productiewerk ten behoeve van een commercieel bedrijf, waarvan de eigenaar normaliter betaalde werknemers zou moeten inschakelen, en hier dus sprake is van met de Participatiewet strijdige verdringing, is volgens de gemeenten een subjectieve mening die zij niet delen. Evenmin als de constatering dat de arbeidskrachten onder druk worden gezet om dit onbetaalde en geestdodende werk te verrichten en dat zulks in strijd is met artikel 4 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM).

En dan zwijg ik nog over de gezondheidsrisico’s van een vooral op jonge kinderen gericht pretpark op de locatie van een voormalige vuilverbrandingsoven. Dat is de verantwoordelijk van de gemeente Rotterdam, die Van der Most - die overigens in lokale media wordt afgeschilderd als een weldoener - inmiddels toestemming heeft verleend voor deze zoveelste uitbreiding van zijn absurdistische pretparkenimperium.

* Hiermee realiseert Van der Most een oude droom, waarover wij al eens eerder een stukje hebben geschreven: https://www.indymedia.nl/nl/2011/03/74276.shtml