2014: Vorden herdenkt zijn Duitsers nu 'officieus'

Dit jaar staat Vorden, het dorp in de Achterhoekse gemeente Bronckhorst, dat sinds enkele jaren berucht is vanwege het herdenken van nazi-soldaten tijdens de nationale dodenherdenking, niet officieel stil bij zijn gesneuvelde Duitse soldaten. Vorden is één van de zeer weinige dorpen in Nederland waar nog gesneuvelde Wehrmacht-soldaten liggen op de algemene begraafplaats.

Met dit ‘niet officiële herdenken’, zo meldt Omroep Gelderland op 16 maart jl., wordt de lijn voortgezet van vorig jaar, toen het plaatselijke 4 mei-comité en de gemeente Bronckhorst evenmin een oproep deden, zoals ze dat wel in 2012 hadden gedaan, om - in een verkeerd begrepen streven naar verzoening met de vroegere vijand - langs de graven van de Duitse soldaten te defileren. Bezoekers aan de herdenking deden dat niettemin massaal uit eigen beweging toch en veroorzaakten zo voor het tweede jaar op rij landelijke commotie rond de Nationale Dodenherdenking.

Over de oorzaak van de beleidswijziging van gemeente en het 4 mei-comité blijft het overigens een beetje gissen. Juist vorig jaar heeft men in Vorden immers van de rechter in een opmerkelijke uitspraak in hoger beroep te horen gekregen dat het herdenken van gevallen Wehrmacht-soldaten op 4 mei wel mag, en men wekt in het dorp evenmin de indruk zelf tot bezinning te zijn gekomen. Waarschijnlijk is men dus van besluit veranderd onder druk van verzetsorganisaties en uit angst voor nog meer commotie, terwijl men met de positieve reacties van neonazi’s ook niet onverdeeld gelukkig zal zijn geweest.

Van de schande van het Moffen-herdenkende Vorden zijn we daarmee als Nederland echter nog niet verlost. Want hoewel Vorden nu dus ‘officieel’ geen gesneuvelde Duitse soldaten uit WOII meer herdenkt op 4 mei, en er geen gezagsdragers meelopen in de herdenkingsstoet, gaat dat ‘officieus’ waarschijnlijk nog wel degelijk gebeuren, zoals de Vordense bevolking ook vorig jaar massaal langs de Duitsers defileerde, en bij wijze van stil protest tegen de rest van de betweterige wereld haar kinderen bloemen liet leggen op hun graven.

Om te voorkomen dat we elk jaar weer geconfronteerd worden met een dergelijke, al dan niet officiële,  wanvertoning in het niet voor rede vatbare Vorden, waar de geest weer uit de antisemitische fles is - op de websites van regionale Omroep Gelderland en sufferdje de Stentor zijn de anti-joodse uitlatingen al weer niet van de lucht - rest er nog maar één mogelijkheid: het herbegraven van de in Vorden liggende Duitse soldaten op de centrale Duitse begraafplaats in Ysselsteyn, waar vrijwel alle Duitse militairen uit WOII liggen verzameld, zodat het in het Achterhoekse dorp fysiek niet langer mogelijk is langs hun zerken te defileren. Snel doen dus!

Vorden, 4 mei 2013, defilé langs de Duitse soldatengraven

Lasciate ogni speranza

De Groningse hoogleraar sociaal verzekeringsrecht Gijsbert Vonk is een moedig man. Anders dan veel van zijn collegae durft hij, wanneer daartoe aanleiding is, serieuze kritiek te hebben op ontwikkelingen binnen zijn vakgebied en een dergelijke kritische analyse zelfs te verwoorden - als een ware ouderwetse volksverheffer van sociaal-democratische snit - voor een gehoor waarvan deze collegae zich gewoonlijk verre houden, namelijk een van mensen met een bijstandsuitkering. Mensen met wie Vonk zich als ontvanger van wat hij noemt ‘een door de belastingbetaler opgebrachte uitkering in de vorm van een hoogleraarsalaris’ solidair verklaarde.

Na eind vorig jaar reeds in Leeuwarden in een volle zaal een vergelijkbaar gehoor te hebben geënthousiasmeerd, liet hij zich op 29 januari jl. uitnodigen bij een discussiebijeenkomst voor uitkeringsontvangers in Amsterdam. Daar sprak hij, evenals eerder in Leeuwarden, zijn bezorgdheid uit over het toenemende gebrek aan evenwicht tussen plichten en rechten in de steeds strenger wordende sociale zekerheidswetgeving, waarin het onderscheid tussen bijstandsgerechtigden en taakgestrafte criminelen dreigt te vervagen, feitelijk op grote schaal sprake is van in internationale mensenrechtenverdragen verboden ‘dwangarbeid of verplichte arbeid’ (‘forced or compulsory labour’), en, wat hij noemt, ‘revanchepraktijken’ van de zogenaamde ‘hardwerkende Nederlander’ aan de orde van de dag zijn.

Onze MP

 Naast zijn sombere analyse van een onder neoliberale en populistische invloed in rap tempo plaatsvindende afbraak van de sociale zekerheid, had Vonk ook een optimistische boodschap voor zijn tot gedwongen arbeid veroordeelde toehoorders. Een optimisme dat hij meende te mogen baseren op een recent verschenen uitvoerig stuk in de Volkskrant (van de dag voor Kerstsmis) onder de kop ‘Schoenen poetsen voor bijstand’ over deze misstand, die in Nederland voor het eerst sinds de jaren dertig feitelijk nu al tien jaar weer - maar in pers en media vrijwel ongesignaleerd – bestaat, met dank aan voormalig staatssecretaris Mark Rutte. Door het eindelijk verschijnen van een dergelijk artikel op de voorpagina van een grote landelijke krant zou volgens Vonk de discussie hierover eindelijk zijn gekanteld. Terwijl jarenlang het omgekeerde het geval is geweest en tegenstanders van gedwongen arbeid zich moesten verdedigen, zouden nu, na de publicatie van het Volkskrant-artikel, de voorstanders van de ‘verplichte tegenprestatie’ iets hebben uit te leggen.

Nu, een paar maanden later, blijkt echter hoe grondig de neoliberale hersenspoeling is geweest die de afgelopen decennia heeft plaatsgevonden. Niet alleen komen er alleen maar meer werklozen in de bijstand, die vrijwel overal in het land zonder discussie gedwongen en op vernederende wijze te werk worden gesteld, en zich daartegen ook nauwelijks (durven) verzetten, geïntimideerd en ongeorganiseerd als ze zijn. Maar ook denkt de gemiddelde Nederlander - en zelfs de gemiddelde hedendaagse sociaal-democratische politicus - werkelijk dat een ‘verplichte tegenprestatie’ in ruil voor het laatste vangnet dat de bijstand is, volstrekt normaal is, en helemaal geen schending van een mensenrecht.

De stem van recht en beschaving is, ook in de Volkskrant, allang weer overstemd - en waarschijnlijk voorlopig voorgoed - door nog meer neoliberale breinwasserij en luide onderbuikgeluiden. En de discussie in de pers is, terwijl er aan de werkelijkheid nauwelijks iets is veranderd, en nadat zich na januari, eveneens in de Volkskrant, een zondvloed van publicaties van goedpraters van deze vorm van mensenrechtenschendingen in Nederland heeft voorgedaan, al weer verstomd.

Aan de goede wil van professor Vonk hoeven we, denk ik, niet te twijfelen. Alleen heeft hij zich laten verleiden tot een optimisme, waarvoor een betere inschatting van de macht van de neoliberale lobby en de duur en doeltreffendheid van haar framing hem had kunnen behoeden. Wie binnentreedt in het land van Mark Rutte en Ayn Rand kan alle hoop immers beter laten varen.