Waardigheid op zijn Vordens

Dit artikel werd onder de kop 'Verplaats graven van Duitse militairen van Vorden naar Ysselsteyn' op 9 mei 2013 in licht aangepaste vorm gepubliceerd in het Reformatorisch Dagblad.

Volgens zowel lokale en regionale als nationale pers en media zou de Vordense dodenherdenking 2013 – de tweede 4 mei herdenking waarbij in dat Gelderse dorp begraven nazi-soldaten mede werden herdacht – ‘waardig’ zijn verlopen. Het woord is afkomstig van het lokale 4 mei comité en het gemeentebestuur, de juistheid ervan zeer twijfelachtig.

Niet alleen leidde de herdenking, evenals vorig jaar, tot zoveel commotie en protest, dat het organiserende comité en de gemeente zich gedwongen voelden de wandelroute langs het Duitse ‘kameradengraf’ uit het officiële programma te schrappen. Vorig jaar vanwege een verbod van de rechter in kort geding - dat overigens dit jaar door de hoger beroepsrechter werd vernietigd -, dit jaar vanwege aangekondigde protesten van uit het toenmalig verzet voortgekomen ‘antifascisten’, en de vrees van het Nationale Comité 4 en 5 mei dat de commotie rond Vorden de nationale herdenking zou overschaduwen.

Ook veroorzaakte het eerbetoon aan de gevallen Duitsers van gewone Vordenaren, die de nazi-soldaten wel mochten herdenken en dat dan ook, eveneens als vorig jaar, massaal deden, zichtbaar verdriet bij joodse nabestaanden. Niettemin verklaarde het Vordense 4 mei Comité aansluitend op de herdenking deze volgend jaar opnieuw op dezelfde wijze te zullen houden. Een herdenking die op een dergelijke wijze, en dan ook nog onder toezicht van een enorme politiemacht,  plaatsvindt, lijkt mij eerder te moeten worden gekenschetst als harteloos of getuigend van boerse lompheid, dan als ‘waardig’.

Een dergelijke herdenking is evenwel niet alleen lomp en harteloos, maar ook dom, naïef en gevaarlijk. In deze tijd van mede door de crisis overal in Europa herlevend rechts-extremisme en weer virulenter wordend anti-semitisme, schaart een gemeente die meent op 4 mei de daar begraven nazi-soldaten te moeten herdenken - alsof Nederland immuun zou zijn voor rechts-extremisme en de Duitse neonazi’s niet haar buren zijn! – zich aan de zijde van neonazistische internetfora als Stormfront dat deze herdenking van Duitse soldaten uit WOII ook van harte toejuicht.

Om te voorkomen dat we elk jaar weer geconfronteerd worden met nieuwe ophef en dergelijke ‘waardige’ 4 mei herdenkingen in het niet voor rede vatbare Vorden rest er nog maar één mogelijkheid: het herbegraven van de in Vorden begraven liggende Duitse soldaten op de centrale Duitse begraafplaats in Ysselsteyn, waar vrijwel alle Duitse militairen uit WOII liggen begraven, zodat het in het Achterhoekse dorp fysiek niet langer mogelijk is langs hun graven te defileren. Wellicht levert dit wat juridische complicaties op vanwege het feit dat de in Vorden begraven Duitsers in een particulier graf liggen met eeuwige grafrechten. Hiervoor kan, lijkt mij, het best een joodse organisatie zich nogmaals wenden tot de rechter, nu met de opeenvolgende Vordense herdenkingen immers aantoonbaar doelbewust gevoelens worden gekwetst en daarmee door het organiserende comité en de lokale overheid een onrechtmatige daad wordt begaan.

Cartoon van burgemeester Aalderink van de gemeente Bronckhorst, waar Vorden onder valt

Misschien ook is er met de nabestaanden van de Duitse gevallenen op dit punt iets te regelen en zijn zij tot herbegraving bereid. Koppiger dan een Vordenaar kan toch nauwelijks een mens bestaan.