zondag 26 oktober 2014

Rechter leert hoe je dubieus bijstandsbeleid 'judge proof' kunt uitvoeren

(Eerder verschenen op o.a. Konfrontatie Digitaal, 2-1-13)

De Europese Unie vaart sinds enkele decennia een duidelijk neoliberale koers, waarbinnen afbraak van de sociale zekerheid een hoge prioriteit geniet, en die leidt tot gevaarlijke sociale desintegratie. Protest tegen dat beleid is zelfs in sociaal-democratische kring niet meer te vinden. Daar is men zelf ook ‘hervormingsgezind’ geworden. Zelfs de rechterlijke macht werkt op eigen wijze mee aan het sociale afbraakbeleid. En laat zich daar ook nog eens flink voor betalen. 

De Vlaamse publicist Geert van Istendael stelde in de onlangs door hem gehouden Huizinga-lezing de afbraak van de sociale zekerheid in de Europese Unie aan de kaak sinds daar vanaf de jaren tachtig een neoliberale koers is ingezet. Deze onder gebruikmaking van de economische crisis als een ‘shocktherapie’ à la Naomi Klein gerealiseerde uitverkoop van de in de naoorlogse jaren moeizaam als bescherming tegen ziekte, werkloosheid en een hoge leeftijd opgebouwde sociale zekerheid, die in Nederland serieus begon met de feitelijke afschaffing van de arbeidsongeschiktheidswet in 2006 en die inmiddels ook een verhoging van de pensioenleeftijd en een almaar extremere aanscherping van de bijstandswet behelst, vormt volgens Van Istendael een gevaar voor de Europese beschaving.

Ook de filosoof John Gray en de voorzitter van de Europese Anti-Racisme Beweging, Benjamin Abtan, wijzen erop dat de EU weliswaar in de jaren na WO II een motor voor harmonisering en vrede in Europa is geweest, maar zich juist nu, nu zij onlangs de Nobelprijs voor de Vrede kreeg toegekend, als een motor voor desintegratie en extremisme heeft ontwikkeld, die met haar rigoureuze bezuigingsmaatregelen in een toch al krimpende economie zorgt voor een onhoudbare sociale situatie, waarin nationalisme herleeft en opnieuw zondebokken worden aangewezen in de vorm van minderheden.

Griekenland wordt in de armen van neonazi’s gedreven en soortgelijke bewegingen ontstaan elders in Europa. Onze ‘Denker des Vaderlands’, Hans Achterhuis, had in een omvangrijke studie het neoliberalisme al ontmaskerd als de zoveelste utopie. Wie, die niet mede in het neoliberale technocratencomplot zit, zou het niet met Van Istendael en zijn geestverwanten eens zijn?
Een van de meest verontrustende verschijnselen rond dit hele sloopproces, waarbij met de sociale zekerheid, zoals Van Istendael opmerkt, een kroonjuweel van de Europese geest - qua prestatie vergelijkbaar met de kathedralen van Noord-Frankrijk en de symfonieën van Beethoven - op de vuilnisbelt van de geschiedenis dreigt te worden geworpen, is het volstrekte uitblijven, vooral in Nederland, van vrijwel elke vorm van verontwaardiging of maatschappelijk protest: gemor valt nauwelijks te horen onder de bevolking, die door pers en media met hun al te nauwe banden met de politiek nauwelijks meer wordt voorgelicht. Vakbonden zijn verzwakt en zwijgen in plaats van stakingen te organiseren, sociaal- en christen-democratische politici volharden in het afschudden van hun ideologische veren tot ze zo kaal zijn als doodzieke papegaaien, en sommigen uit categorieën waarvan je het het minst zou verwachten, steken de slopers van de sociale zekerheid zelfs van harte een helpende hand toe.

Neem bijvoorbeeld de rechtspraak. De Arnhemse bestuursrechter en vice-president bij de rechtbank aldaar, mr. Erik Klein Egelink, die onder andere uitspraak gedaan heeft in de geruchtmakende zaak van ‘schoffelweigeraar’ Bennie Beck in 2008, waarin hij het beroep van een tot verplichte arbeid gedwongen bijstandsgerechtigde gedeeltelijk honoreerde, leek daarmee in vergelijking met veel andere rechters nog niet eens de beroerdste. Leek.

Eerder dit jaar kon men namelijk constateren dat deze zelfde rechter bij Utrechtse organisatie OSR Juridische Opleidingen, die onder meer juridische medewerkers van gemeenten als doelgroep heeft, als betaalde nevenfunctie cursussen geeft waarin geleerd wordt hoe men op het gebied van de nieuwe, aangescherpte, bijstandswetgeving door een handige interpretatie daarvan besluiten kan nemen, die weliswaar juridisch dubieus en in strijd met internationale verdragen zijn, maar waartegen de rechter binnen het kader van de Nederlandse wet niets kan ondernemen, en die dus, als men het goed aanpakt, zoals het op de website van OSR heet, judge proof zijn, ‘rechterbestendig’.

Dat de weer verder aangescherpte ‘Wet Werk en Bijstand’, waarin nu ook een nog verdergaande ‘Tegenprestatie naar vermogen’ - gedwongen tewerkstelling voor bijstandsontvangers - is opgenomen, dubieus is, blijkt onder andere wel uit het advies van de toch als zeer ‘gouvernementeel’ bekend staande Raad van State aan voormalig staatssecretaris De Krom van Sociale Zaken van 20 mei 2011 (*). In dat advies  waarschuwt de Raad de staatssecretaris dat ‘spanning…met internationaalrechtelijke verplichtingen - de Raad doelt op artikel 4 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) en de verdragen van de Internationale Labour Organisation (ILO) - dient te worden weggenomen door te waarborgen dat de hiervoor bedoelde grenzen worden gerespecteerd’. De staatssecretaris verklaarde in reactie op het advies, in zijn zogeheten ‘Nader rapport’, evenwel dat de Raad dit niet goed zag en er ‘geen spanning ontstaat met de door Nederland in internationaal verband aangegane verplichtingen’. Waarna de wet door beide Kamers werd geloodst, frictie met internationale verdragen of niet.

Honderden gemeenten, waaronder vrijwel alle grote steden, hebben sindsdien dankbaar gebruik gemaakt van de (geenszins kostenloze) diensten van de rechter, aldus een ‘opleidingsmanager’van de organisatie. Hoe de rechterlijke macht met behoud van onafhankelijkheid cursussen kan geven die tot doel hebben zichzelf buiten spel te zetten door besluiten van een andere staatsmacht zogenaamd ‘judge proof’ te maken, is iets dat als een vraagteken ter grootte van een kraai rond mijn hoofd blijft cirkelen.

* Zie hiervoor deze link (vooral de punten 2b en 2c)

 https://www.raadvanstate.nl/adviezen/zoeken-in-adviezen/tekst-advies.html?id=9750

donderdag 16 oktober 2014

Dwangarbeid uitkeringsgerechtigden nu ook in België

De nieuwe Belgische regering Michel wil naar Nederlands voorbeeld nu ook daar dwangarbeid voor uitkeringsontvangers invoeren. De Belgische vakbonden en bevolking lopen er daar tenminste meteen tegen te hoop en noemen het - anders dan vaak in het eufemiserende Nederland - ook gewoon wat het is: dwangarbeid. Een voorbeeld voor het ingeslapen 'Olland'!

Het artikel is ontleend aan de Vlaamse krant De Morgen van gisteren:

Vakbonden: "Gemeenschapsdienst voor werklozen is dwangarbeid"

Eerste vakbondsacties gaan al van start in november, met grootschalige manifestatie in Brussel



ACV-voorzitter Marc Leemans. ©PHOTO NEWS
De drie vakbonden, ABVV, ACV en ACLVB bundelen de krachten voor een grootschalig gemeenschappelijk actieplan tegen het regeerakkoord van Michel I, dat volgens hen "vol blinde besparingen" staat. Het plan voor gemeenschapsdienst voor langdurig werklozen wordt omschreven als "dwangarbeid". Naast de algemene nationale staking op 15 december komen er ook 'maandagstakingen', al vanaf november.
"Als verdedigers van de werknemers en de mensen aangewezen op een uitkering, én als middenveldorganisaties, hebben de vakbonden de morele plicht dit akkoord naar de vuilbak te verwijzen", luidt het op de website van ABVV.

"Mensen beginnen hun leven met besparingen en eindigen hun leven met besparingen", verduidelijkte een misnoegde ABVV-topman Rudy De Leeuw deze namiddag bij een persconferentie.

De koopkracht wordt onder meer aangetast door de geplande indexsprong. "Er was al een light indexsprong door het rommelen aan de indexkorf, maar deze kan tellen. Het geld blijft bovendien in de zakken van de werkgevers, zonder enige garantie op extra jobs", zei Jan Vercamst van ACLVB. Hij wees erop dat samen met de lagere sociale bijdragen de werkgevers zo 3,1 miljard euro cadeau krijgen. "Daartegenover staat enkel de doorkijktaks, maar die kan de vergelijking met een doorkijkblouse doorstaan: verleidelijk maar niets om het lijf."

"Dit regeerakkoord is doof voor werknemers en iedereen die een sociale uitkering krijgt. Het is gul voor werkgevers en vermogenden", klinkt het bij de liberale vakbond ACLVB.

Tax shift

De sociale correcties betalen de mensen zelf. De middelen komen immers uit de enveloppe welvaartsvastheid
ACV-voorzitter Marc Leemans
De voorzitters van de drie vakbonden zijn van oordeel dat het regeerakkoord vol blinde besparingen staat "die onze sociale zekerheid droogleggen, de openbare diensten lamleggen, onze koopkracht vernietigen en bovendien ook nog eens jobs kosten".

"Dat begint met de schoolverlater en de inschakelingsuitkeringen, gaat verder via de werknemers en de indexsprong en loonmatigingen om te eindigen bij onze bruggepensioneerden en gepensioneerden", klinkt het.

De bonden betreuren dat de lagere sociale bijdragen niet gecompenseerd zijn met een 'tax shift'. De factuur wordt volgens de vakbonden uitsluitend bij de loontrekkenden en uitkeringstrekkers gelegd. Ook een accijnsverhoging op diesel treft de werkende mensen. Volgens Marc Leemans (ACV) is de verhoging van de belastingforfait enkel een compensatie hiervoor.

De "slimme correctie" op de index waar de regering mee uitpakt voor de laagste lonen, doet hij af als een leugen. "De sociale correcties betalen de mensen zelf. De middelen komen immers uit de enveloppe welvaartsvastheid. Ze hadden die correctie moeten krijgen bovenop de index, maar krijgen nu slechts de helft."

Dwangarbeid

Snoeien om te bloeien, was het maar waar! De besparingen gaan het sociaal herstel doodknijpen
ACV-voorzitter Marc Leemans
De ACV-voorzitter vraagt zich ook af "welke horror" er nog verstopt zit in de afspraken die rond de begroting zijn gemaakt. "Wij vragen: show us the money!". Hij verwees naar een bijkomende inlevering van 7 procent voor tijdelijk werklozen door een andere berekening van de uitkering; en naar het wegvallen van de aanvullende uitkering voor halftijds werklozen. "Het gaat hier om meer dan 50.000 mensen, vier op vijf is vrouw, veelal uit slecht betaalde sectoren als schoonmaak of distributie."

De onbezoldigde gemeenschapsdienst werd afgedaan als een pesterij voor steuntrekkers. "Binnen de Internationale Arbeidsorganisatie noemt men dit dwangarbeid", zei Leemans. De hervorming van de wachtuitkering dreigt jongeren, vooral in Brussel waar velen niet voortstuderen, in de armoede te duwen.

De Belgische sociale zekerheid dreigt volgens de ACV-voorzitter te ontaarden in een systeem van sociale bijstand. "Courante risico's worden niet meer gedekt. De achterliggende idee is 'eigen schuld, dikke bult'. Snoeien om te bloeien, was het maar waar! De besparingen gaan het sociaal herstel doodknijpen." Leemans verwijst naar het feit dat ook in het regeerakkoord rekening werd gehouden met 400 miljoen euro minder inkomsten door de lagere koopkracht.

Op de vraag of de vakbonden bereid zijn om nog met de regering aan tafel te zitten, bleef men erg voorzichtig. "Enkel als de speerpunten bespreekbaar zijn en aangepast kunnen worden, dan nemen we die uitnodiging met beide handen aan. Als het gewoon een formalistisch nummertje is, dan niet", aldus Leemans. Hij sprak over "een duidelijke boodschap aan de regering". Men merkte nog op dat de bonden nog altijd geen formele uitnodiging hebben ontvangen.